تکنیکهایی که شما را قهرمان حافظه می نماید! - وبلاگ انجمن گفتگو

به گزارش وبلاگ انجمن گفتگو، فرارو نوشت: بیشتر ما آرزو داریم که کاش حافظۀ بهتری داشتیم؛ که مثلاً وقتی که به مغازه می رسیم و می دانیم که سه چیز می خواهیم بخریم، اینطور نباشد که فقط دو تایش یادمان بیاید. یا مثلاً از این اتاق به آن اتاق می رویم، یادمان نرود که چرا به این اتاق آمده ایم. یا اصلاً برای که اطلاعاتی را که می خوانیم، به راحتی در یادمان بماند، نه اینکه خیلی سریع از ذهنمان محو گردد.

راه های امتحان شده و مورد اطمینان زیادی برای تقویت حافظه وجود دارد که چندتایی از آن ها چندین دهه است که مورد استفاده اند. اما دانشمندان این روز ها چه توصیه هایی دارند؟ تحقیقات زیادی باید انجام گردد که معلوم گردد کدام راه ها از همه بهترند، اما تازهترین تحقیقات در رابطه با این تکنیک ها چه می گویند؟

1) عقب عقب راه بروید

ممکن است فضا و زمان را دو چیز بسیار متفاوت بدانیم، اما حتی در نحوۀ حرف زدنمان راجع به این دو مقوله، بیش از آنکه متوجه شویم آن دو را در هم می تنیم. مثلاً، ما وقایع را پشت سر می گذاریم. یا نگاهمان به سوی آینده است. این مقوله بسته به فرهنگ فرق دارد، اما در فرهنگ غربی اکثراً فکر می نمایند که زمان فضایی است که در پیش روی ما و گذشته فضایی است که در پشت سر ما امتداد می یابد.

پژوهشگران دانشگاه روئهمپتون تصمیم گرفتند تا از این پیوند میان زمان و فضا در فکر ما استفاده نمایند تا به این وسیله راهی پیدا نمایند که وقایع بهتر در خاطرمان بماند.

آن ها به افراد فهرستی از لغات، مجموعه ای از تصاویر یا یک ویدیوی ساختگی از دزدیده شدن کیف زنی را نشان دادند. به افراد گفته شده بود که در حالیکه یک مترونوم همراه داشتند، 10 متر یا به رو به جلو و یا عقب عقب در یک اتاق حرکت نمایند. وقتی که بعد از این کار، حافظۀ آن ها در رابطه با ویدیو، لغات یا تصاویر آزمایش می شد، در هر کدام از تستها، آن هایی که عقب عقب راه رفته بودند، بیشتر به یاد آورده بودند.

گویی عقب عقب راه رفتن در فضا، فکر آنان را تشویق نموده تا در زمان به عقب برود و نتیجه این بود که می توانستند راحت تر به حافظۀ خود دسترسی یابند.

این موضوع حتی زمانی که افراد تصور می کردند که عقب عقب می فرایند، نه اینکه واقعاً به صورت فیزیکی بفرایند، باز هم کارگر بود. این تحقیق که در سال 2918 صورت گرفته، با تحقیقات جالبی که در سال 2006 با استفاده از موش ها صورت گرفته، جور در می آید. وقتی موش ها راستا یک مارپیچ را یاد می گیرند، نورون های مسبب فعال شدن سلول های مغزی مکان در هر محلی می شوند. پژوهشگران دریافتند که وقتی موش ها در یک مارپیچ توقف می نمایند، نورون های مربوط به هر محلی که در راستا یاد گرفته اند، به ترتیب معکوس فعال می شوند؛ بنابراین عقب عقب رفتن در فکر به آن ها یاری می نماید تا راستا را به درستی به خاطر آورند؛ و حال تحقیقات تازه نشان می دهند که وقتی ما انسان ها یک واقعۀ پیشین را به یاد می آوریم، تجربه را در فکرمان به ترتیب معکوس بازسازی می کنیم. وقتی که شی ای را برای اولین بار می بینیم، ابتدا متوجه الگو ها و رنگ های آن می شویم و سپس به اینکه چیست پی می بریم. وقتی سعی می کنیم تا شی ای را به خاطر آوریم، این فرایند برعکس است؛ ما ابتدا شی را به خاطر می آوریم و اگر خوش شانس باشیم، سپس جزییاتش را.

2) نقاشی کنید

نظرتان چیست که به جای اینکه فهرست خریدتان را یادداشت کنید، آن ها را نقاشی کنید؟ در سال 2018، به گروهی از افراد جوان و پیر فهرستی از لغات داده شد تا آن ها را یاد بگیرند. از نیمی از آن ها خواسته شد تا هر لغت را طراحی نمایند، در حالی به نیم دیگر گفته شد که برای یادگیری لغات از روی آن ها رونویسی نمایند. بعد، از افراد آزمون گرفته شد تا معلوم گردد که چه تعداد لغت را می توانند به یاد آورند. حتی با اینکه برخی از لغات را به سختی می شد طراحی کرد، مثلاً لغت ایزوتوپ، عمل طراحی کردن آنقدر تاثیرگذار بود که افراد مسن تر در بیادآوری لغات به خوبی جوان تر ها عمل می کردند. طراحی حتی روی افراد مبتلا به فراموشی و زوال عقل نیز اثرگذار بود.

وقتی که چیزی را طراحی می کنیم، مجبوریم تا آن را با جزییات بیشتری مدنظر قرار دهیم، و این پردازش عمیق تر احتمال اینکه آن را به خاطر آوریم بیشتر می نماید. حتی نوشتن یک فهرست نیز تا حدودی یاری می نماید، و به همین دلیل است که وقتی به مغازه می رسید و متوجه می شوید که فهرست خرید خود را در خانه جا گذاشته اید، در مقایسه با زمانی که هیچ فهرست ننوشته باشید، همچنان موارد بیشتری را به خاطر می آورید. طراحی کردن، این امر را یک گام به پیش می برد.

ضمن اینکه کیفیت طراحی هیچ تاثیری در اندازه تاثیر این تکنیک ندارد، در نتیجه حتی اگر نقاشیتان خوب نیست، باز هم به کارتان می آید.

3) ورزش کنید؛ اما با زمانبندی درست

مدتی هست که تاثیر ورزش های هوازی نظیر دویدن بر بهبود حافظه، شناخته شده است. ورزش منظم، تاثیر کلی کوچکی دارد، اما وقتی که می خواهید چیز به خصوصی را یاد بگیرید، آن وقت ظاهراً فعالیت یکدفعه ای و سنگین ناگهانی است که به یاریتان می آید. حداقل در کوتاه مدت.

اما بنا بر یافته های تحقیقات اگر زمانبندی درست را انتخاب کنیم، تقویت حافظه حتی قویتر هم خواهد بود. افرادی که چهار ساعت پس از یادگیری فهرستی از تصاویر که با مکان ها جفت شده بودند، 35 دقیقه تمرین وقفه ای انجام دادند، در به خاطر آوردن جفت ها بهتر از کسانی عمل نموده بودند که تمرین وقفه ای را بلافاصله پس از یادگیری انجام داده بودند.

در آینده، پژوهشگران سعی خواهند کرد تا معین نمایند بسته به اینکه سعی دارید چه چیز های را به حافظه بسپارید، دقیقاً چه زمانی باید ورزش کنید تا بیشترین تاثیر را داشته باشد.

4) هیچ کار نکنید

وقتی به افراد دچار فراموشی ناشی از سکته، فهرستی از 15 کلمه داده شد تا حفظ نمایند و سپس از آن ها خواسته شد تا وظیفه ای دیگر را انجام دهند، ده دقیقۀ تنها می توانستند 14 درصد از فهرست لغات را به یاد آورند. اما اگر در عوض، در اتاقی تاریک می نشستند و به مدت 15 دقیقه هیچ کاری انجام نمی دادند، این اندازه به عدد قابل توجه 49 درصد می رسید.

از زمان تحقیق اولیه، مایکلا دوار از دانشگاه هریوت وات، از این تکنیک در تحقیقات متنوعی استفاده نموده است. او دریافت که در افراد سالم، یک استراحت کوتاه بلافاصله پس از یادگیرد، حتی در اندازه به خاطر آوردن در یک هفتۀ بعد هم موثر بود.

این تحقیقات نشان می دهد که خاطرات تازه تا چه حد ظریف هستند، آنقدر ظریف که حتی استراحتی کوتاه می تواند روی اینکه تثبیت یا محو شوند، تاثیر بگذارد.

5) چرت بزنید

اگر عقب عقب راه رفتن، طراحی، ورزش کردن، یا حتی استراحت کردن برایتان سنگین است، نظرتان راجع به یک چرت فوری چیست؟ تصور می گردد که خوابیدن با بازپخش یا بازفعال کردن کردن اطلاعاتی که تازه یاد گرفته ایم به تثبیت خاطرات ما یاری می نماید و این خواب نیازی نیست که لزوماً در شب باشد. پژوهشگران آلمانی دریافته اند که زمانی که از افراد خواسته شد تا جفت کلماتی را به خاطر بسپرند، بعد از یک خواب 90 دقیقه ای بیشتر آن ها را به خاطر می آوردند.

اما تحقیقات تازه تر نشان می دهند که این تکنیک در افرادی که به چرت زدن در بعد ظهر عادت دارند، بهتر جواب می دهد. ابن امر باعث شد تا الیزابت مک دوویت و تیمش در دانشگاه ریورساید کالیفرنیا، به این فکر بیافتند که آیا عادت دادن مردم به چرت زدن امکانپذیر است؟ بنابراین به مدت چهار هفته به کسانی که عادت به چرت بعد ار ظهر ندارند گفته شد تا در طول روز هر گاه که توانستند، چرتی بزنند.

متاسفانه، برای اینگونه افراد چرت زدن ها بی تاثیر بود و حافظۀشان را تقویت نکرد. حال یا باید زمان بیشتری به تمرین چرتی شدن اختصاص دهند، یا اینکه باید پذیرفت که هستند کسانی که مجبورند بی خیال این تکنیک شده و به سراغ چهار تکنیک دیگر بفرایند.