عوارض حمله ویروس کرونا به سیستم عصبی ، علت سردردهای کادر درمان - وبلاگ انجمن گفتگو

به گزارش وبلاگ انجمن گفتگو، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران، سیستم عصبی را هدف مطلوبی برای تهاجم ویروس کرونا برشمرد و به تاثیر عوارض نورولوژیک این بیماری در مرگ و میر بیماران اشاره کرد.

به گزارش وبلاگ انجمن گفتگو، علیرضا زالی، در وبینار علمی پاندمی کووید 19 و عوارض آن بر سیستم عصبی بیماران، اضافه کرد: با گذشت 14 ماه از بروز این پاندمی در عرصه ملی و جهانی هرچه زمان می گذرد آثار متفاوتی و عوارض جدیدی از ویروس در ارگان های بدن به غیر از ارگان های تنفسی جلب توجه می شود.

وی گفت: این روزها مقالات متعددی در خصوص درگیری سیستم عصبی و مغز در رابطه با کرونا مطرح است که همگی می تواند نقش مؤثری را در تشخیص و درمان بیماری ایفا کند.

به گفته زالی، این وبینار در شرایطی برگزار می شود که دوپدیده جدید علاوه بر موضوع کووید 19 در عرصه جهانی طرح موضوع شده است که عبارتند از: سندرم مزمن کووید 19 و عوارض واکسیناسیون.

وی با اشاره به اینکه سندرم مزمن کووید 19 یا long COVID 19 عوارض ناشی از بیماری است که به صورت طولانی مدت در بیمار باقی می ماند، اضافه کرد: گرچه علائم تنفسی فونداسیون و پایه اصلی این سندرم مزمن را تشکیل می دهد اما در بین علائم ذکر شده در مبتلایان به کرونا علایم سیستم عصبی و روانشناختی و روانی نیز جلب توجه می کند و اختلالاتی مثل PTSD، افسردگی، اضطراب و اختلالات خلقی را در کنار مسائلی نظیر فیبروز ریوی نیز می توان دید.

زالی با اشاره به انجام فرایند واکسیناسیون جهانی، گفت: عوارض مستقیم و غیر مستقیم ناشی از واکسیناسیون بر روی سیستم عصبی فرد نیز بحث جدیدی را ایجاد کرده است.

این استاد برجسته دانشگاه با اشاره به تفاوت رفتار ویروس کووید 19 با سایر ویروس های هم خانواده اش، گفت: سیستم عصبی همواره یک ماهیت مطلوب و جذاب برای ویروس ها دارد. شواهد عینی و مطالعات گذشته در خصوص در مرس و سارس و آنفلوآنزا و هرپس سیمپلکس، نشان داده است که سیستم اعصاب مرکزی یک هدف مطلوب برای تهاجم و فعالیت این ویروس ها و ایجاد تغییرات غیر مستقیم برروی سیستم اعصاب به شمار می فرایند.

فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران گفت: یافته های قابل توجهی در این زمینه قبل از کووید 19 در رابطه با مرس و سارس وجود داشت. مرس شبیه همین کووید 19 برای تهاجم از گیرنده های AC2 استفاده می کرد و در خصوص مرس نیز دی پپتیدیل دپیپتاز4 ناحیه حمله و ورود ویروس به سیستم عصبی محسوب می شدند.

زالی در ادامه مطرح نمود: نکته بسیار عجیب این است که در برخی بافت ها که هیچ گونه حضوری از گیرنده های ACE2 و یا دی پپتیدیل دپیپتاز4 وجود ندارد کووید 19 علائم قابل توجهی ایجاد می کند. مثلاً در کبد که از نظر این گیرنده ها فقیر است شاهد بروز برخی سندرم های کشنده شامل آسیب های کبدی و آنسفالوپاتی ناشی از مسائل کبدی هستیم و اتفاقاً بین درگیری کبدی و پروگنوز کوتاه مدت و دراز مدت بیماری کووید 19 یک ارتباط مستقیم وجود دارد.

این استاد برجسته دانشگاه در ادامه سخنان خود در خصوص مکانیسم ها و مسائل مختلف سیستم عصبی توضیحاتی را بیان نمود.

وی با اشاره به اینکه کرونا مثل هر ویروس دیگری می تواند موجب ایجاد آنسفالیت و مننژیت شود و با توجه به گزارش بیماران ژاپنی و چینی در این خصوص یادآور شد که احتمال ایجاد آنسفالیت و مننِژیت با آلوده شدن مستقیم بافتهای مغزی به ویروس کووید 19 وجود دارد گرچه شیوع بسیار پایینی دارد.

زالی با اشاره به آنسفالوپاتی هایی که ناشی از هایپوکسی است که بصورت اختلال سطح هوشکمک و تشنج و اختلالات حرکتی و سندرم هایی شبیه مه مغزی که در کووید 19 رخ می دهد ممکن است به دلیل کاهش سطح اکسیژن و اختلالات تواتر گازهای تنفسی در ریه منجر به بروز آنسفالوپاتی هایپوکسمیک شود که خودش می تواند منجر به بروز علائم سیستم عصبی در کووید 19 شود.

این استاد دانشگاه نوع دیگر از درگیری سیستم عصبی در کووید 19 را سندرم های التهابی مطرح نمود که از آنها به عنوان آنسفالوپاتی های التهابی یا ادم یاد کرد.

وی بروزسیتوکاین استورم یا طوفان سایتوکاینیرا از دیگر عوارض سیستم عصبی در کووید 19 برشمرد که می تواند کاسکت های التهابی را در هر بافتی ایجاد کند. هر بافتی از بدن از جمله ریه، کبد، کلیه و سیستم اعصاب مرکز و مغز نیز می تواند در جریان این سیتوکاین استروم دچار سندرم التهابی از هم گسیخته بشود که منجر به بروز بیماری های مختلف می شود.

فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران در بخش دیگری از توضیحات تخصصی خود، گفت: عارضه شایع به دنبال واکسیناسیون و یا سندرم مزمن کووید 19 را ممکن است شاهد هایپر کوآگولوپاتی یا اختلالات انعقادی در بیماران باشیم که می تواند سبب افزایش مرگ و میر و اختلالات عروقی باشد.

زالی گفت: مطالعات نشان داده که یکی از دلایل افزایش سکته های مغزی مربوط به همین موضوع باشد که در فیزیوپاتولوژی بیماری کووید 19 نقش بسیار مهمی را دارد.

وی با اشاره به مطالعه 750 بیمار در بیمارستان شهدای تجریش گفت: شانس سکته در بیماران 5 درصد بود و شانس بروز اختلال تعادل در مبتلایان 12-10 درصد بود.

زالی با اشاره به اینکه گیرنده ACE2 موجود در مغز نقش رگولاتوری و تنظیم کنندگی را ایفا می کند اضافه کرد: اگر این گیرنده ها توسط ویروس اشغال شوند نقش تنظیم کنندگی گیرنده در خصوص فشار خون تغییر می کند و ممکن است باعث افزایش فشار خون در بیماران کرونایی شود که می تواند موجب ایجاد هموراژی و خونریزی و سکته مغزی شود.

این استاد دانشگاه در ادامه شایع ترین عوراض ناشی از کووید 19 در سیتم اعصاب مرکزی را اختلالات بویایی و چشایی برشمرد و با اشاره به آناتومی گیرنده های حسی بویایی و مجاورت آن با بافت مغز، درگیری و اختلال سیستم بویایی را دور از انتظار ندانست و به بیان توضیحات کاملی در خصوص مکانیسم بروز این اختلال پرداخت.

زالی همچنین شایع ترین علائم بالینی مبتلایان به کووید 19 را سردرد مطرح نمود که معمولاً جنرال، تنشی یا کششی است و بعد از دو تا سه روز به حداکثر خودش می رسد و به مسکن نیز پاسخ نمی دهد. این نوع سردرد در خانم ها شیوع بالاتری دارد و مکانیسم های عروقی نیز در آن بدون تأثیر نیست.

این جراح مغز و اعصاب اضافه کرد: مسائل روانشناختی، اضطراب و افسردگی نیز می تواند در بروز سردردهای تنشی در این بیماران تأثیرگذار باشد اما آنچه بسیار اهمیت دارد سردردهای مستمر و افزایشی است که ممکن است با ترومبوز و لخته خون در مغز ارتباط داشته باشد و باید پیگیری شود.

به گفته زالی، یکنوع سردرد دیگر ناشی از استفاده مستمر از ماسک و شیلد در کادر بهداشت و درمان است که ممکن است با سردردهای ناشی از کووید 19 اشتباه گرفته شود. این نوع سردرد یک ساعت پس از استفاده مستمر ماسک و شیلد شروع می شود و بیشترین محل درد موضعی در محل تماس با ماسک و شیلد است که این سردرد یک ساعت تا 70 دقیقه پس از برداشتن ماسک و شیلد رفع می شود.

وی سرگیجه و عدم تعادل، ضعف عمومی را نیز از سایر علائم در این بیماران برشمرد و به احتمال بروز انواع سندرم ها نظیر فیشر، والنبرگ، گلین باره در این بیماران اشاره کرد.

زالی در ادامه به مطالعه 750 بیمار کرونایی در بیمارستان شهدا و علائم نورولوژیک آنان اشاره کرد که در این مطالعه؛ 12 درصد سرگیجه و عدم تعادل، 5 درصد استروک و سکته که غالباً جوان و زیر 50 سال بودند که شدید و بدون پاسخ به درمان بود و 22 درصد اختلالات بویایی و 30 درصد نیز اختلالات روانشناختی مشاهده شد.

فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران یکی از مهم ترین بحث های مهم در کووید 19 را بروز اختلالات روانشناختی از جمله اضطراب، افسردگی و اختلالات خلقی و… مطرح نمود که در بیماران با سابقه یک یا دو بار ابتلاء به کووید 19 علائم روانشناختی بسیار افزایش داشته است.

وی گفت: با توجه به ناشناخته بودن خصوصیات و بروز جهش ها و موتاسیون های جدید در کووید 19، نیازمند شناخت عمیق تر از این بیماری با استفاده از یافته های تصویربرداری و کالبدشکافی هستیم تا این شناخت عمیق تر نسبت به بیماری و درگیری سیستم عصبی مرکزی به ما کمک کند تا عوارض ناشی از بیماری به ویژه عوارض نورولوژیک آنکه متأسفانه در مرگ و میر و کاهش کیفیت زندگی بیماران تأثیرگذار است را کاهش دهیم.

زالی در خاتمه سخنان خود از دست اندرکاران برگزاری این وبینار قدردانی کرد و ابراز امیدواری کرد که باعث ارتقای ارائه خدمات درمانی به بیماران مبتلا به کووید 19 شود.

منبع: مهر